Hole in the Head (HITH) còn được gọi là thủng đầu và đường bên (HLLE). Đây là một bệnh rất phổ biến ở cá cảnh nói chung và cá dĩa nói riêng. Bệnh thủng đầu ở cá dĩa thường bắt đầu bằng những lỗ nhỏ trên đầu và đường bên của cá. Bệnh này có thể gây tử vong nhưng được chẩn đoán và điều trị đúng cách sẽ giúp cá của bạn khỏe mạnh trở lại nhanh chóng.
Nguyên nhân gây bệnh thủng đầu ở cá dĩa
Các yếu tố dinh dưỡng và bệnh truyền nhiễm góp phần gây ra HITH ở cá dĩa và các loài cá nhiệt đới nước ngọt khác. Spironucleus là một loại ký sinh trùng đơn bào có roi, nguyên nhân gây ra lỗ bệnh trên đầu ở các loài cá cảnh nhiệt đới như cá dĩa. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng Hexamita cũng có thể gây ra bệnh thủng đầu và đường bên ở cá đĩa, nhưng vẫn còn gây nhiều tranh cãi.
Mặc dù bệnh thủng đầu là do trùng roi đơn bào gây ra và cần được chữa khỏi ngay bằng thuốc nhưng bạn cũng nên xem xét các nguyên nhân khác đằng sau HITH đó là thiếu dinh dưỡng. Trên thực tế, việc thiếu vitamin, khoáng chất khiến bệnh phát triển và trở nên trầm trọng hơn. Một con cá dĩa khỏe mạnh sẽ không bị ảnh hưởng bởi Spironucleus đơn bào và HLLE trừ khi nó đang bị thiếu hụt dinh dưỡng và hệ thống miễn dịch bị suy yếu.
Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra bệnh lỗ thủng ở đầu:
- Sử dụng than hoạt tính lâu dài trong bể cá dĩa
- Thường xuyên cho ăn tim bò và trùn huyết đông lạnh
- Thiếu vitamin và chế độ ăn uống nghèo nàn
- Thiếu khoáng chất và canxi
- Trùng roi Spironucleus
- Hexamita
- Mức độ stress cao có thể ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch của cá dĩa
Triệu chứng thường gặp
Lỗ đầu là một căn bệnh dễ chẩn đoán với một số triệu chứng y khoa rõ ràng bao gồm:
- Những vết loét nhỏ phía trên mắt cá dĩa và hai bên đầu
- Những vết lõm nhỏ xung quanh đầu
- Các lỗ và vết thương nhỏ trên da cá và xung quanh đường bên
- Chất nhầy dạng sợi trên da và vết thương
Cách điều trị bệnh thủng đầu ở cá dĩa
May mắn thay căn bệnh thủng lỗ ở đầu không khó điều trị chút nào. Điều này có thể dễ dàng hơn đối với cá đang ở giai đoạn đầu của bệnh. Tất cả những gì bạn cần làm là cách ly cá đĩa bị bệnh và sử dụng các loại thuốc có tác dụng kiểm soát ký sinh trùng đơn bào một cách hiệu quả. Đảm bảo làm theo hướng dẫn của loại thuốc. Dưới đây là danh sách các loại thuốc nổi tiếng và hiệu quả nhất để điều trị bệnh thủng đầu ở cá dĩa.
- Metronidazole
- API General Cure™ Powder
- Fish Zole™
- Hikari Metro+
Chăm sóc và phòng ngừa bệnh
Bệnh thủng lỗ trên đầu có thể dễ dàng ngăn ngừa bàng một chế độ ăn uống lành mạnh giàu vitamin và khoáng chất giúp giảm nguy cơ HITH ở cá. Mặc dù vẫn chưa chứng minh được rằng có mối liên hệ giữa lỗ thủng đầu trong sự phát triển bệnh và than hoạt tính, nhưng có một số nghiên cứu cho thấy rằng nó có thể làm tăng nguy cơ phát triển bệnh ở cá dĩa bằng cách loại bỏ các khoáng chất thiết yếu khỏi nước. Vì vậy hãy loại bỏ toàn bộ than hoạt tính ra khỏi hệ thống lọc.
Không sử dụng R/O tinh khiết hoặc nước cất. Có một số khoáng chất và nguyên tố vi lượng cần thiết rất quan trọng đối với cá dĩa. Như đã đề cập trước đó, một trong những nguyên nhân chính gây ra căn bệnh này là do thiếu khoáng chất trong nước. Trộn nước cất hoặc nước thẩm thấu ngược (R/O) với nước máy để bổ sung các nguyên tố vi lượng và khoáng chất thiết yếu vào nước tinh khiết không phải là một ý tưởng tồi.
Tuy nhiên, có một số sản phẩm thương mại dành cho bể cá để bổ sung khoáng chất trở lại vào nước bể cá như Muối khoáng Sera, Kent R/O Right Water, Seachem Replenish,… Hãy thay đổi chế độ ăn của cá và lưu ý rằng quá nhiều tim bò có thể khiến cá dĩa của bạn bị thiếu dinh dưỡng và cũng là nguyên nhân bị bệnh thủng đầu. Cá dĩa phải có chế độ ăn uống cân bằng bao gồm thức ăn viên, thức ăn dạng mảnh, vitamin, thức ăn đông lạnh, tôm,…
Bệnh thủng đầu ở cá dĩa là một vấn đề sức khỏe đáng chú ý ở cá dĩa, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, chúng có thể được kiểm soát và cá có thể phục hồi hoàn toàn. Việc chăm sóc và theo sát đều đặn sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và giữ cho cá dĩa của bạn luôn khỏe mạnh.